Bierwereld in zwaar weer, maar is strijdbaar: 'Uitbundigheid is verdwenen'

Je mag gerust van een crisis spreken, als je kijkt naar de bierwereld anno 2024. Toch gelooft Rick Kempen dat deze crisis uiteindelijk zal louteren en dat de brouwerijen die overleven sterker uit de strijd zullen komen. Fiona de Lange deelt het sombere beeld dat Kempen schetst en wijst op de stijgende kosten en accijnzen die een grote rol spelen in de crisis. “Dat maakt Nederlandse bieren duurder, maar Belgische bieren zijn ook in prijs gestegen. Uit gesprekken met tientallen horecazaken bleek de tendens dat Nederlandse bierliefhebbers vaker kiezen voor Belgisch bier, omdat ze weten dat de kwaliteit stabiel is."

Kwaliteit

Kwaliteit blijkt een cruciale factor voor het overleven van brouwerijen. Kempen benadrukt dat veel kleine brouwerijen de afgelopen jaren een wisselende kwaliteit leverden. “Het is een mirakel dat de algehele kwaliteit nog steeds zo droevig is.” Volgens hem heeft dit te maken met een gebrek aan zelfkritiek bij kleine brouwers: “Mensen staan niet open voor het besef dat je altijd beter kunt.”

Fiona de Lange ziet dit probleem ook. Ze wijst erop dat de consistentie van Belgische bieren een groot voordeel biedt ten opzichte van bieren van een deel van de Nederlandse brouwers. Ook in België hebben brouwers het moeilijk. Maar De Lange geeft aan dat een heel aantal familiale Belgische brouwerijen slechts rond de 5% aan sales inlevert, terwijl de grote Belgische brouwers en de microbrouwerijen in zwaar weer verkeren. 

Dit bleek steeds vaker onderwerp van gesprek tijdens horecatrainingen. “Als de gast in de horeca zes of zeven euro moet betalen voor een bier, dan kiezen ze zonder uitleg eerder voor een Belgisch merk dat ze al kennen en waarvan ze weten dat de kwaliteit consistent is.” Het ligt anders bij horeca waar de bierdrinker wordt ondergedompeld in verhalen over de lokale brouwer en waarvan de kwaliteit goed is. Laat dit dan ook een voorbeeld zijn.”

*De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Druk op de horeca

De gestegen kosten treffen niet alleen brouwers, maar ook de horeca hard. Menno Feenstra en Michelle Beerstra van speciaalbiercafé De Markies in Leeuwarden voelen deze druk dagelijks, maar blijven vasthouden aan hun kernwaarden: kwaliteit en een verstandig prijsbeleid. “Voor bijzondere bieren willen mensen wel betalen, maar je moet natuurlijk niet alleen dure knallers op je kaart zetten”, zegt Feenstra.

*De tekst gaat verder onder de foto van de ondernemers van De Markies.

De gestegen inkoopprijzen, vooral voor IPA’s en barrel-aged bieren, zorgen voor een constante uitdaging. Toch kiezen ze er bewust voor om met een vaste opslag te werken in plaats van de traditionele prijsformules te volgen, zodat hun bieren betaalbaar blijven. Frank van Urk van Café De Koppelpaarden in Assen ervaart eveneens de druk op zijn marges, maar benadrukt dat kwaliteit en beleving essentieel blijven voor het behoud van gasten.

“Het gaat niet alleen om een glas bier, het gaat ook om het verhaal dat erbij hoort”, zegt Van Urk. Hij ziet dat zijn gasten bereid zijn meer te betalen zolang hij hen iets unieks kan bieden. De horecaondernemers merken dat de prijsgevoeligheid van hun klanten toeneemt, maar blijven overtuigd dat de beleving en het verhaal achter het bier een belangrijk verschil kunnen maken. Michelle Beerstra: “We proberen altijd bieren te kiezen die niet alleen lekker zijn, maar ook een goed verhaal hebben. Dat is wat onze gasten waarderen.”

*De tekst gaat verder onder de foto's van De Koppelpaarden.

Reputatie

Brouwer Martin Ostendorf van Muifelbrouwerij in Oss ziet ook dat het lastiger wordt in de markt. Hij heeft zich juist altijd gefocust op kwaliteit en innovatie. Hij benadrukt dat slechte kwaliteit de reputatie van de hele sector kan schaden. Om dit te voorkomen, heeft hij fors geïnvesteerd in meetapparatuur om de kwaliteit van zijn bieren te waarborgen. “Wij testen bijvoorbeeld al onze vaten voor vatrijping op infecties. Reinheid is cruciaal”, aldus Ostendorf.

De vraag naar kwaliteit raakt ook de markttoegang voor kleine brouwerijen. Kempen en De Lange wijzen erop dat deze brouwerijen moeite hebben om toegang te krijgen tot de horeca. “Grote brouwers beheersen de taps”, zegt Ostendorf. Hij legt uit dat het voor kleine brouwerijen, zoals zijn Muifelbrouwerij, steeds moeilijker wordt om hun bieren op tap te krijgen, omdat grote brouwerijen domineren en vaak exclusieve contracten sluiten met horecazaken. “We hadden lokaal ons bier op tien taps staan, nu nog op een.”

*De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Frank van Urk bekijkt de problematiek als ondernemer en ziet dit kwaliteitsprobleem ook bij zijn inkoop. Hij benadrukt dat het moeilijk is om kleine, experimentele brouwers een kans te geven als de kwaliteit inconsistent blijft. “Het is leuk om lokale brouwers te steunen, maar we verkopen alleen nog maar bier als de kwaliteit consistent is”, zegt hij. Dat betekent wel dat zijn inkoop complexer en tijdrovender is geworden. “We selecteren per brouwerij de goede bieren en we kijken naar recensies.”

Slim ondernemerschap

Ondanks de uitdagingen zien zowel Kempen als De Lange lichtpuntjes in de markt. Volgens Kempen draait het succes van brouwerijen grotendeels om goed ondernemerschap. “Het zijn juist de brouwerijen met een trouwe lokale klantenkring die zullen overleven”, stelt hij. Hij ziet dat sommige horecaondernemers, zoals Feenstra en Beerstra, hun marges anders berekenen om de stijgende kosten het hoofd te bieden en daarmee inspelen op de behoeften van hun gasten.

Feenstra geeft een goed voorbeeld: “De strategie om niet alleen dure bieren op de kaart te zetten, maar een mix van betaalbare en bijzondere bieren aan te bieden, zorgt ervoor dat de gasten blijven terugkomen.” De Lange blijft hoopvol over de toekomst van de bierwereld, zolang de focus op kwaliteit blijft. “Kwaliteit zal altijd boven komen drijven.”

Mooi weer