Tekst: Gerard Molenaar
Als gepromoveerd chemicus heeft Martin Ostendorf veel kennis die collega-brouwers niet hebben. Voor de liefhebbers: hij promoveerde op organisch chemische katalyse. Dat biedt hem niet direct voordelen bij het brouwproces, maar hij begrijpt misschien wel beter dan anderen wat er precies gebeurt gedurende de brouwstappen. Bovendien is zijn achtergrond ook terug te zien in het brouwhuis, dat in feite bijna een clean room is.
De geboren Alkmaarder leerde in zijn Amsterdamse studententijd ‘speciaalbieren’ kennen. “We dronken Duvel, Palm, De Koninck, de bieren van ’t IJ en andere speciaalbieren. Wat ik me herinner was dat het soms een negen was en soms een vier als het gaat om kwaliteit."
Tekst loopt door onder foto
In 1999 verhuisde Ostendorf naar het Brabantse Megen, waar hij, zoekend naar een hobby, voor bierbrouwen koos. In 2002 maakte hij zijn eerste thuisbrouwsel. Zijn grote inspiratie- en kennisbron was het door Jacques Bertens geïnitieerde hobbybrouwforum. "Ik maakte De Muifel USA IPA en dat was destijds de allereerste echte Amerikaanse IPA die in Nederland werd gebrouwen", vertelt Ostendorf. "Ik importeerde zelf de hop uit de Verenigde Staten. Dat was uiteraard te veel voor mij alleen, dus ik zorgde dat andere hobbybrouwers ook een deel afnamen."
Brouwen wat je lekker vindt
Terugblikkend zegt Ostendorf: “Een visie had ik helemaal niet in die tijd. Ik brouwde gewoon wat ik lekker vond. Mijn voorkeur ging uit naar hoog alcoholische bieren en naar bittere bieren. Uit die tijd stamt ook wat nog steeds het paradepaard van de brouwerij is, Zuster Agatha, het eerste commerciële bier van de Muifelbrouwerij. Onlangs nog werd het uitgeroepen tot 'het allerlekkerste bier van Brabant'.
Toen zijn bieren zo geliefd werden dat hem werd gevraagd grotere hoeveelheden te brouwen, kwam het idee om commercieel te gaan. In 2006 werd de Muifelbrouwerij opgericht. Dat gebeurde aanvankelijk als huurbrouwer. De bieren van de Muifelbrouwerij bleken aan te slaan. Uiteindelijk was de groei zo groot, dat Ostendorf besloot zijn baan op te zeggen en zich fulltime op de brouwerij te richten. In 2018 werd via crowdfunding een brouwinstallatie aangeschaft en kon de brouwerij eindelijk zelf gaan produceren.
Gecontroleerde groei
Vandaag de dag is Ostendorf tevreden met de gecontroleerde groei van de brouwerij. “We groeien rustig aan, zonder grote ambities. Mijn doel is om maximaal 3.000 hectoliter per jaar te brouwen. We zitten nu op ongeveer 1.000 hectoliter en werken met vier mensen. We kunnen misschien nog twee mensen erbij nemen, maar dat is het. Groter wil ik niet worden.”
Muifelbrouwerij richt zich voornamelijk op de regio Oost-Brabant, het gebied tussen de steden Nijmegen, Den Bosch en Eindhoven. Hier worden de bieren gewaardeerd, vooral de Belgische stijlen die ook goed aansluiten bij de lokale smaak. In de Randstad is er meer vraag naar nieuwe bierstijlen, maar Ostendorf blijft trouw aan de klassiekers en de bieren die hij zelf lekker vindt.
Tekst loopt door onder foto
Brouwer Teun Durlinger
Kwaliteit als speerpunt
Kwaliteit is altijd de kern geweest van Muifelbrouwerij, en Ostendorf benadrukt dat dit in de huidige markt essentieel is. Hij merkt op dat het groeiende aantal brouwerijen soms ten koste gaat van de kwaliteit: “Slecht gebrouwen bier schaadt de reputatie van alle brouwers.” Om dit tegen te gaan heeft hij in 2023 al 25.000 euro geïnvesteerd in meetapparatuur om de kwaliteit te waarborgen. “Wij testen bijvoorbeeld al onze vaten voor vatrijping op infecties. Reinheid is cruciaal, en mijn chemische achtergrond helpt om dat te realiseren.”
Dit streven naar kwaliteit is zichtbaar in het vatgerijpte programma van de brouwerij. Vier keer per jaar komt er een nieuwe editie op de markt, die altijd snel uitverkoopt. Voor Ostendorf gaat het niet alleen om de smaak, maar ook om de consistentie en het doorgronden van het proces.
Tekst loopt door onder foto
Het brouwhuis en de vergistingtanks staan in een cleanroom
Slimmer zijn dan alleen klagen
Toch zijn er uitdagingen, vooral voor kleinere brouwerijen zoals Muifelbrouwerij. Ostendorf maakt zich zorgen over de dominantie van de grote brouwerijen in de horeca: “Grote brouwers beheersen de taps. Vroeger werd er ruimte gelaten voor lokale of regionale bieren, maar nu hoor ik steeds vaker dat die kranen worden gereserveerd voor de speciaalbieren van grote brouwers. Voor ons betekent dit dat we in Oss nog maar op een tap staan, terwijl dat er ooit tien waren.”
Ostendorf erkent dat kleine brouwerijen niet kunnen concurreren met de kortingen en marketingbudgetten van de grote spelers. Toch blijft hij optimistisch: “We moeten slimmer zijn dan alleen maar klagen. De horeca zou meer open moeten staan voor onafhankelijke brouwerijen met karakter en een goed verhaal. Dat verhaal moeten we uitdragen.”
Tekst loopt door onder foto
Duurzaam brouwen
Duurzaamheid is een belangrijk thema binnen de Muifelbrouwerij. Vanaf het begin gebruikt de brouwerij statiegeldflessen en -fusten en het brouwhuis is volledig elektrisch, dus gasvrij. “We hebben tien verschillende afvalstromen en produceren slechts een container restafval per maand”, legt hij uit. Ook lokaal werken is een speerpunt, zoals de samenwerking met restaurant Fien in Wijchen, waar serieuze bierpairing wordt toegepast.
Balans belangrijk
Voor Ostendorf draait alles om balans: kwaliteit, duurzaamheid en plezier in zijn werk. Hoewel Muifelbrouwerij gecontroleerd groeit, blijft het doel helder: plezier hebben en stressvrij ondernemen. “We zijn geen snelle groeiers, maar dat betekent ook dat we niet diep kunnen vallen. Kwaliteit, stabiliteit en brouwen wat je zelf lekker vindt – dat is waar het bij ons om draait.” Met deze filosofie heeft Ostendorf een goede naam verworven in de Nederlandse bierwereld. Muifelbrouwerij kan als een voorbeeld dienen hoe kleinschalige brouwers strategisch kunnen groeien zonder hun waarden en kwaliteit uit het oog te verliezen.
.jpg)