Dranken

Nederland wijnland?! 'Nederlandse wijnen zijn echt heel goed'

Sommelier_Jan-JaapAltenburg
Tags: wijn

Nederland wijnland?! 'Nederlandse wijnen zijn echt heel goed'

Hij heeft 45 Nederlandse wijnen op de wijnkaart staan en serveert standaard een mousserend aperitief van eigen bodem. Jan-Jaap Altenburg, hoofd-sommelier bij restaurant Maeve in Utrecht, ziet de belangstelling van gasten voor wijn uit Nederland. “En het maakt niet uit wat het kost.”

 

Tekst: Kristi Houtkamp

Foto's: Manon de Boer _Toost aan Tafel, Etienne van Sloun

Verandering na de coronacrisis 

Nederlandse wijn kreeg lang niet de aandacht die hij verdient, vindt sommelier Jan-Jaap Altenburg. De coronacrisis veranderde dat. “Gasten ontdekten hun eigen land en dus ook de wijngaarden en de Nederlandse wijn. Het imago van te zuur en te duur maakte plaats voor interessant en lekker. En terecht, want Nederlandse wijnen zijn echt heel goed en je kunt er waanzinnige foodpairings mee maken.” Bij Maeve op de kaart: een spannende combinatie van Hollandse tomaten en de cabernet blanc van het Betuws Wijndomein (Erichem). “Het kruidige, groene karakter van deze wijn pairt geweldig met de zuren van tomaat, bergamot en de bouillon van tomaat.”

gerlach_2011_wijngaard-Etienne van Sloun-1

Ruim een miljoen flessen

Een pinot noir of riesling van een Nederlandse wijngaard staat steeds vaker op de kaart bij de fine diningrestaurants. Volgens recent onderzoek van de Kamer van Koophandel is de productie in de afgelopen vijf jaar met 82% gestegen. “Maar dat klopt niet en heeft alles te maken met de NOW-codering in de coronacrisis”, weerspreekt Dik Beker, woordvoerder van de Vereniging Nederlandse Wijn Producenten (VNWP) dit percentage. “Er is slechts een geringe, maar stabiele productiestijging te zien.” Nederland heeft volgens de vakvereniging 260 hectare wijngaarden en produceert gemiddeld 784.100 liter wijn per jaar. Dat zijn iets meer dan een miljoen flessen. Beker: “Voor het aantal hectare dat er is, is dit normaal. Je moet het niet willen vergelijken met de wijnproductie in traditionele wijnlanden als Frankrijk, Spanje en Italië, waar beduidend meer grond beschikbaar is.”

Nederlandse wijn_Manon de Boer Winselerhof_Wijngaard_Etienne van Sloun

Welke druiven?

De meest gebruikte druivenrassen in Nederland zijn: johanniter (wit), souvignier gris (wit), solaris (wit), muscaris (wit), regent (blauw) cabernet cortis (blauw) en monarch (blauw). In Nederland worden vooral witte wijnen gemaakt (70%). De rest (30%) zijn rode wijnen en rosé. Ieder jaar komen er bovendien meer mousserende wijnen bij. Dik Beker (VNWP): “Veel wijnmakers in Nederland kiezen ervoor witte wijn te maken omdat ons koele klimaat zich daar het beste voor leent. Rode wijn is moeilijker te maken. Dat heeft onder meer te maken met het productieproces. Bovendien moeten krachtige rode wijnen vaak op eikenhouten vaten rijpen. Dat maakt het complexer en duurder.”

Kennis en innovatie

Nederlandse wijngaarden vind je overal in Nederland, zelfs in Friesland en op Texel maken ze wijn. “Dat komt vooral omdat de nieuwe druivenrassen steeds meer geschikt zijn voor ons land”, legt Beker uit. “En niet door de klimaatsverandering. Het klimaat speelt maar een hele kleine rol en zorgt vooral voor ongemakken, zoals droogte, extreme regenval en late voorjaarsvorst. Ieder jaar opnieuw moeten we maar afwachten hoe de elementen zich verhouden en wat de effecten zijn voor de druivenoogst.” Bij zon en droog weer rijpen de druiven beter, zegt hij, maar bij te veel zon ontwikkelen zich meer suikers in de druif waardoor de wijn uiteindelijk hogere alcoholgehaltes krijgt. “Is het te nat of te koud, dan is er het risico van schimmelwerking. Als Nederlandse wijnboer moet je daarom ook microbioloog zijn en durven experimenteren met druivenrassen en teelmethoden. Kennis én innovatie brengen je verder.” Hij noemt als voorbeeld de ontwikkeling van meeldauwbestendige druivenrassen, die minder zonuren nodig hebben om te rijpen dan hun klassieke voorouders.

‘Ik serveer standaard een mousserend aperatief uit Nederland'

Blind proeven

De kwaliteit van de wijnen is hoog, vindt Altenburg, die we gerust ambassadeur van de Nederlandse wijn mogen noemen. Toen hij acht jaar geleden als sommelier begon, werd hij al verrast door de smaken van de wijnen van De Apostelhoeve (Maastricht), de oudste wijngaard in Nederland, die van Wijngoed Thorn (Thorn) en door de mousserende wijn van Holset (Holset). “Ik wist niet wat ik moest verwachten, maar was enorm onder de indruk van de smaken. Sindsdien volg ik alles over de Nederlandse wijnen en bezoek ik ook regelmatig verschillende wijngaarden.” Op de wijnkaart van restaurant Maeve in Uitrecht, waar hij sinds vorig jaar als hoofdsommelier werkt, zette hij 45 Nederlandse wijnen (wit, rood en rosé) en serveert hij standaard een mousserend aperitief uit Nederland. “Dat staat voor 12,50 per glas op de kaart. Ja, er hangt een prijskaartje aan Nederlandse wijn, maar de kwaliteit is zo goed, ik hoor er nooit iemand over.” Altenburg laat zijn gasten ook het liefst blind proeven. “Pas daarna toon ik het etiket en vertel ze het verhaal van de wijnmaker. Die blik als ze ontdekken dat ze een Nederlandse wijn drinken, is onbetaalbaar”, lacht hij.

Wijn-foodpairing_Maeve
Cabernet blanc met tomaten (Maeve)
‘Die blik als gasten ontdekken dat het om een Nederlandse wijn gaat...'

Lokaal en duurzaam

Altenburg ziet een veelbelovende toekomst voor Nederlandse wijnen in de horeca. “Er is steeds meer vraag naar. De smaken zijn toegankelijk, maar met een heel eigen karakter. Ik verwacht dat de wijnmakers de komende jaren meer met de chardonnay-druif gaan doen. Het is een mooie en veilige back-up voor de vraag naar witte wijn. Wat rode wijn betreft, merk ik dat de gast graag een volle en krachtige rode wijn drinkt. Klimatologisch gezien is dat voor de Nederlandse wijnmakers nog een uitdaging. De pinot noir-druif doet het weliswaar heel goed hier, alleen vindt de gemiddelde gast die te licht.” Een nadeel van die toenemende vraag naar Nederlandse wijn, ziet hij ook. “Natuurlijk, de volumes zijn nog altijd klein. Tot voor kort kon ik tot in april nog bestellen bij de wijngaarden, nu was het meeste in december al uitverkocht omdat steeds meer sommeliers ze op de kaart willen hebben.” Dat heeft volgens hem te maken met een stukje bewustwording. “Horecaondernemers liften mee op de trend van lokaal en duurzaam. Er is een groeiende groep gasten die de waarde inziet van lokaal geproduceerde producten en bewust kiest voor wijn uit eigen land.”

Sommelier_Jan-Jaap altenburg
Sommelier Jan-Jaap Altenburg
Artikel delen