In 4 stappen naar duurzame koffie

Vindt u duurzaamheid in uw onderneming ook belangrijk? En serveert u graag een kopje koffie waarvan u weet dat hij duurzaam verbouwd is en dat de koffieboer er een goede boterham aan kan verdienen? 4 tips waar u op kunt letten.

Tekst Wieke Ringeling  

Koffie is populairder dan ooit. Dagelijks worden er wereldwijd meer dan 2 miljard koppen van weggetikt. “De verwachting is dat in 2050 de consumptie zelfs verdubbelt”, vertelt Heske Verburg, directeur van Solidaridad, een stichting die zich inzet voor een duurzame en eerlijke productie van onder andere koffie. “Die stijging heeft met de groeiende wereldbevolking te maken. Daarnaast gaan de van oorsprong theedrinkende landen, zoals China en India, massaal aan de koffie.” Goed nieuws voor de horeca én koffieproducenten dus. “Als je aan de koffie-industrie zou vragen hoe het gaat, krijg je inderdaad waarschijnlijk lovende woorden. Dat is ook niet gek, want er wordt flinke omzet gedraaid: 170 miljard euro per jaar wereldwijd. Wij zien echter vooral nog uitdagingen. Van de opbrengst gaat namelijk slechts 10% naar het land van herkomst. En daarvan gaat ook een deel naar de logistiek en handelaren. Dus blijft er te weinig over voor de boeren. Ook door klimaatverandering krijgen koffieboeren het steeds zwaarder. De keten moet worden verduurzaamd om te voorkomen dat de koffie opraakt. Een wereld zonder koffie, daar moet toch niemand aan denken?” Het antwoord ligt dus in verduurzaming. Hoe kunt u daaraan uw steentje bijdragen en wat levert het op?  

1. Investeer in klimaatslim verbouwen
Door in te kopen bij een leverancier die investeert in klimaatslim verbouwen, kan de boer zijn productieproces verduurzamen. Belangrijk, want de klimaatverandering heeft namelijk zijn weerslag op de koffieproductie, legt Verburg uit. “Koffieboeren krijgen steeds meer te maken met hogere temperaturen of vaker en extremere regenval. Dit kan opgelost worden door bijvoorbeeld andere technieken toe te passen, andere koffieplanten te kopen die beter bestand zijn tegen temperatuurswisselingen of ziektes of door meer bomen te planten zodat de koffieplant in de schaduw kan groeien. Dat laatste zorgt bovendien voor een grotere biodiversiteit, gaat ontbossing tegen en stimuleert de natuurlijke voedingsstoffen in de grond.”

2. Betaal een eerlijke prijs
Als koffiemakelaar was Ivo van der Putten jarenlang tussenpersoon tussen de koper en verkoper van koffiebonen. Over de dalende koffieproductie maakt hij zich minder zorgen: “De productie is de afgelopen jaren enorm hoog geweest.” Hij ziet vooral problemen in de te lage prijs voor de boeren. “Bijna elke koffieboer is arm en heeft dus geen geld om te investeren of te verbeteren. Te vaak nog wordt er onder de vraagprijs verkocht. Er is de laatste jaren wel veel veranderd in de koffie-industrie. Vroeger waren er veel kleine kopers, tegenwoordig zijn er, pak hem beet, 5 groten die de markt domineren. Die zijn wel nieuwsgieriger geworden naar waar de koffie vandaan komt. Consumenten worden ook steeds kritischer. Toch zijn deze grote kopers uiteindelijk vooral geïnteresseerd in de prijs en willen voor zo min mogelijk op grote schaal inkopen. We zien wel dat die kopers ook in bepaalde gebieden investeren in kleine, lokale boeren.” Een eerlijke prijs heeft bovendien effect op de kwaliteit van de koffie, legt Van der Putten uit. Hoe meer geld de boer krijgt, hoe beter en zorgvuldiger hij zijn koffieplanten kan verzorgen. “Boeren zijn allemaal trots op hun product. Ze willen absoluut kwaliteit afleveren. Simpelweg, omdat als ze kwaliteit leveren, ze het jaar erop ook goed verkopen. Zo houden ze hun inkomen in stand. Investeren in de boer zie je dus direct terug in de kwaliteit van je koffie.”

3. Bied de boer een zekere toekomst
Transparantie is volgens Verburg het toverwoord. “Wij sporen bedrijven (en consumenten) aan om door te vragen. Behalve vragen als waar de koffie vandaan komt en of de boer een eerlijke prijs krijgt, kunt u een leverancier ook vragen of de koffieboer mogelijkheden heeft zijn bedrijf te verduurzamen. De verduurzaming van het beroep zelf, is namelijk heel erg belangrijk. In veel landen zien we dat de gemiddelde leeftijd van de koffieboer rond de 60 jaar is. Vaak hebben zij moeite het vak over te dragen aan een nieuwe generatie. Door een duurzaam bedrijf op te kunnen zetten, wordt een leven als koffieboer weer aantrekkelijk en stellen we de levering van koffiebonen veilig.”

4. Kies voor koffie met weinig milieubelasting
Als laatste is ook de voetprint iets om bij stil te staan volgens Van der Putten. “Ik denk bij duurzame koffie ook aan verpakkingsmateriaal dat gerecycled kan worden of aan zo min mogelijk transport. Hoe duurzaam kan koffie zijn als hij wordt verpakt in plastic, met daaromheen een extra wikkel? Of hoe duurzaam is koffie als de bonen eerst in Nederland terechtkomen, worden gebrand in Italië en vervolgens weer vervoerd worden naar Nederland? Dat is niet alleen slecht voor het milieu, maar ook voor de kwaliteit. De lekkerste koffie heb je als je die maximaal een week na het branden nuttigt. Ongebrande bonen kun je wel 2 jaar bewaren. Dus de oplossing is, ga je eigen bonen branden.”