Prikkelende smaken: premium soda's en mixers laten cocktails bruisen

De recente opmars van premium mixers begon met het Britse merk Fever-Tree, dat in 2005 zijn Premium Indian Tonic Water lanceerde. Het idee achter deze mixers was even vernieuwend als simpel: als je een spirit mixt met een soda, doe dit dan met de beste. De tijd van spirits wegblazen met een veel te zoete, kunstmatige frisdrank leek ten einde. Zorgvuldig gebalanceerde sodawaters met natuurlijke ingrediënten geven spirits het podium dat ze verdienen.

Aanbod groeit

Het aanbod kwalitatieve merken premium sodawaters groeide al snel in de daaropvolgende jaren, en zo heeft een bar anno 2023 de keuze uit verschillende merken kwalitatieve mixers met diverse varianten. Enkele voorbeelden uit de grote soda- golf: The London Essence, Fentimans, Double Dutch, Luscombe, Schweppes Premium Mixers, East Imperial, Three Cents en Thomas Henry.Dit aanbod is uitgegroeid van flavoured tonic waters en ginger mixers als ginger ale en ginger beer, tot lemonade’s als rose lemonade en Sicilian lemonade en fruit soda’s als pineapple soda en grapefruit soda. En dat is nog lang niet alles, ieder merk heeft wel een paar signature onderscheidende smaken, zoals White Peach Jasmin soda (The London Essence), Pink Grapefruit Soda (Three Cents) en Mediterranean Tonic (Fever-Tree).

Het hele idee van een mooie spirit mixen met een echt goede mixer is dus begonnen met de gin en tonic. De ontwikkeling die in Nederland rond 2010 loskwam, heeft als gevolg gehad dat deze oversloeg naar andere populaire highballs als de Moscow Mule (vodka met gemberbier), Dark Stormy (donkere rum met gemberbier), Horse’s Neck (bourbon met ginger ale) en de paloma (tequila met grapefruit soda).

Duke of Tokyo's highballs

Karaoke- en cocktailbar Duke Of Tokyo in Amsterdam viert haar vijfjarig bestaan met een ‘greatest hits’ cocktailmenu. Hierop vind je verrassend veel highballs, waarin soda’s een belangrijke rol spelen. Duke’s cocktailontwikkelaar Sebastian Cichowlas van Flavour Network vertelt over het idee achter publiekslievelingen Nomunication Highball (linksonder) en Springsteen (rechtsonder).

Medicinale oorsprong

De oorsprong van sodawater gaat eeuwen terug. Sodawaters kennen net als spirits hun oorsprong in medicinale dranken. Bruiswater is begonnen als natuurlijk bronwater met medische eigenschappen door vooral de mineralen. Tonic (met de stof kinine) werd eeuwen later gebruikt als medicijn tegen malaria voor het Britse leger in India. Medicijnmannen brachten mineraalwater uit alle landen heel de wereld over. Doordat verschillende bronnen totaal andere mineralenwaarden bevatten, verschilden waters van over heel de wereld aanzienlijk.

Eind achttiende eeuw wist men kunstmatig koolzuur toe te voegen aan water, wat feitelijk de geboorte van sodawater betekende. Destijds gebeurde dat doorletterlijk soda (natriumcarbonaat) toe te voegen aan water, waardoor koolzuur vrijkomt. Anno 2023 is sodawater ook een verzamelnaam voor de verschil- lende smaken van mixers, het kwalitatieve alternatief voor frisdranken.

Kruiden toevoegen

Pas toen water wereldwijd gebotteld kon worden, werd het echt interessant. En toen apothekers kruiden, fruitsappen, fruitextracten en siropen hieraan toevoegden, werd het echt interessant. Dit leidde ook tot de opmars van de ‘soda fountains’ in de Verenigde Staten. Deze apparaten werden aan het begin van de negentiende eeuw commercieel geproduceerd en de zogenaamde ‘soda jerks’ trokken met een huifkar van stadje naar stadje met hun wonderlijke soda fountains. Het waren eigenlijk de allereerste mixologists.

Ze maakten ter plekke water met koolzuur en verschillende kruiden, smaken en siropen. Het koolzuur wist alle smaken in harmonie samen te binden. Na talloze wereldwijde patenten voor flesafdichtingen die koolzuur weerhielden te ontsnappen, werd eind negentiende eeuw de kroonkurk vastgelegd. Dit is nog steeds de meest gangbare manier om een glazen flesje af te sluiten dat niet hersluitbaar hoeft te zijn.

Kunstmatige Frisdranken

Frisdranken zijn sindsdien alleen maar groter geworden en met de wereldwijde expansie steeds commerciëler geproduceerd. Hierdoor kwamen ingrediënten vaker op kunstmatige wijze tot stand, waarna onnatuurlijke extracten en kunstmatige smaken de frisdrankmarkt gingen beheersen.

Decennia later volgde de trend die we in dit artikel beschrijven: de opmars van natuurlijke sodawaters en kwalitatieve mixers als partner van bijzondere spirits. Naast de premiumization van spirits hebben nu ook de soda’s hun langverwachte opwaardering gekregen.