De Jopenkerk bestond tijdens de lockdown 10 jaar. De iconische brouwkerk is nog altijd een hotspot. ‘Head of Church’ Michel Ordeman vertelt Entree over de ambities van de Jopenkerk en van Jopen. “De groei is er nog lang niet uit. De komende jaren willen we proeflokalen openen in de grote steden.”
Tekst: Gerard Molenaar
Foto's: Pim Ras
De Jopenkerk: 10 jaar
Altijd weer een mooi gezicht als je de Raaks Parkeergarage in Haarlem uitloopt: de Jopenkerk met het grote terras. Op een zonnige dag in juni vloeit het Jopenbier er rijkelijk. Tijdens de lockdown, in november 2020, was het tien jaar geleden dat Jopen het huurbrouwen achter zich liet en zelf bieren ging brouwen in een prachtige brouwinstallatie, die als een altaar in de kerk is geplaatst, met koperen ketels die schitteren in het licht dat door de glas-in-lood ramen naar binnen valt. Een feestje voor fotograaf Pim Ras, die deze middag de reportage maakt, zeker als de brouwer hop toevoegt en er stoom uit de ketels komt.
Die entourage, het bier en de menukaart maakten de Jopenkerk al snel de place to be. “Binnen een jaar haalden we de prognose die voor jaar drie was begroot. De bank belde ons er zelfs over”, vertelt Michel Ordeman. Met zijn partner Lydian Zoetman heeft hij de dagelijkse leiding. Ze stonden – met anderen - aan de wieg van wat nu de grootste van de kleine Nederlandse craft brouwerijen is. Toen de Jopenkerk een feit was, had de brouwerij allang naam gemaakt als huurbrouwer. In 26 jaar tijd is er zorgvuldig aan het merk Jopen gebouwd.
Historisch Haarlems bier
Het avontuur begon in 1994 ter gelegenheid van het 750-jarig bestaan van Haarlem in 1995. Haarlemmers mochten meedenken over de viering en het idee om Haarlem als bierstad te laten herleven was er een van. De Stichting Haarlems Biergenootschap werd er in 1992 speciaal voor opgericht. Iemand herinnerde zich de student Small Business Management die een afstudeerscriptie over het onderwerp café-brouwerij had geschreven. Zo raakte Michel Ordeman betrokken bij de ontwikkeling van een historisch bier. Dat werd het Jopen Hoppenbier, gebaseerd op het ooit befaamde Haarlemse Hoppenbier uit 1501. Het tweede werd Jopen Koyt, gebaseerd op een historisch recept uit 1407. Het is een gruitbier, dat wil zeggen een bier met kruiden in plaats van hop, zoals het werd gemaakt voordat hop zijn intrede deed in Nederland. En die naam Jopen? Dat zijn de vaten van 112 liter waarin het Haarlems bier destijds via het Spaarne werd vervoerd.
Naar de kerk
Het succes van de twee historische bieren smaakte naar meer, maar Ordeman merkte dat in het bockbierseizoen de vraag naar de Jopenbieren terugliep. “We wilden dus ook seizoensbieren gaan brouwen en toen kwam er een punt dat we een BV hebben opgericht om echt commercieel te gaan werken en het merk zichtbaarder te maken.” Het was het begin van een gestage groei van het merk Jopen en al snel kwam de gedachte aan een eigen brouwerij annex proeflokaal. Dat moest uiteraard in Haarlem zijn. Vanaf 2005 werden ervergunningen aangevraagd en kon de verbouwing beginnen , maar pas in 2010, toen de ontwikkeling van het Raaksgebied werd voltooid, kon de voormalige Jacobskerk als Jopenkerk de deuren openen.
“Toen de kerk in beeld kwam als brouwerij en proeflokaal werd het wel echt serieus, dus zijn we met de 25 aandeelhouders bijeengekomen, want er moest flink worden geïnvesteerd. Uiteindelijk zijn we met zes zeven aandeelhouders overgebleven, waarvan Lydian en ik er twee zijn. We zijn brouwers, geen horecaondernemers, dus voor het managen van de horeca hebben we Barry de Haan aangesteld en hij is er nog steeds bij, net als een aantal andere medewerkers van het eerste uur. Daar zijn we best trots op.”
Voor Haarlem was de Jopenkerk meteen een bierhotspot en het is dan ook niet vreemd dat het concept brouwkerk navolging kreeg. Drie andere brouwers kozen de afgelopen jaren ook voor een in onbruik geraakte kerk als locaties voor brouwerij en proeflokaal.
Afwijkend
“Jopen was bij de start in de jaren ’90 de 25e brouwerij in Nederland en de tweede of derde huurbrouwer”, herinnert Ordeman zich. De bieren van toen, Hoppenbier en Koyt, brouwt Jopen nog steeds. ‘Het zijn geen hardlopers, maar ze zijn onlosmakelijk met de brouwerij verbonden. Destijds ging ik met een tasje langs de horeca om ze te verkopen”, zegt Ordeman. “Dat was best lastig, want deze twee bieren sloten niet aan bij de toen populaire Belgische biertypen, zoals blond, dubbel en tripel.”
Die opmerking brengt ons meteen op het thema smaak. De initiatiefnemers van Jopen hebben er strategisch voor gekozen om verrassende craft bieren te maken die lekker afwijkend zijn is. “Dat is ons verhaal. Onze IPA Mooie Nel bijvoorbeeld is een oatmeal IPA, nu qua omzet de grootse IPA van Nederland. We brouwden vanaf dag een sowieso altijd multigranen bieren en de laatste jaren ook wat men ‘hopforward’ bieren noemt.”
Medailleoogst voor Jopen
En dat laatste niet zonder succes. Al zeven jaar op rij oogst Jopen medailles in de IPA-categorie van de Dutch Beer Challenge. En daarmee komt het gesprek op constante kwaliteit. Dat is iets waarmee veel kleine brouwerijen nog worstelen. “Onze senior brouwtechnoloog Chris Wisse heeft een laboratoriumachtergrond. We hebben geïnvesteerd in een lab en in een kwaliteitsmanager. Ik heb zelf bij een ABT-café gewerkt waar ik verantwoordelijk was voor de inkoop. Er is niets zo erg als kwaliteitsverschillen. Als je mensen van Big Beer naar craftbier wilt krijgen, kan dat alleen als je constante kwaliteit biedt. Gelukkig zien steeds meer brouwers dat in.”
Terug naar de visie van Jopen. “Nooit me too, dat staat vast. Voor het ontwikkelen van nieuwe bieren hebben we een bierteam vanuit sales, brouwerij en de eigen horeca om samen te innoveren. Er zijn zoveel mogelijkheden. De wereld om ons heen is wel veranderd, nu er meer dan 800 brouwerijen zijn. Dat prikkelt ons positief. We vinden inspiratie door veel Nederlandse en buitenlandse bieren te drinken. Maar we doen het anders. De hele wereld brouwt met gerst en een beetje tarwe, wij kijken naar andere granen, zoals rogge, dat een hoofdrol speelt in de Jopen Jacobus, Don’t Trye this at Home en Viva el Rye, een 100% rogge IPA.”
Ruime keuze
De core range van Jopen bestaat vooral uit IPA’s, waaronder ook de hoppige Rogge Pale Ale Jacobus en de alcoholarme Non-Ipa. Drie verrassende witbieren, waaronder Adriaan, maken de core range compleet. Maandelijks brengt Jopen dan nog een ‘chapter’ uit, een eenmalig bier omdat de brouwers niet stil kunnen zitten, naast allerlei seizoensbieren en collabs. Dat betekent voor de horeca en de retail een erg ruime keuze. “Met onze core range bieden we overzicht en met de chapters in principe een mooi bier van de maand voor de horeca. Maar we brouwen natuurlijk ook voor thuisgebruik en bierliefhebber zijn dol op limited editions, collabs en andere eenmalige brouwsels. Voor ons is het ook leuk om steeds weer nieuwe dingen te doen.”
Foodpairing
In België waren ze er al, restaurants die bier serveerden bij gerechten, maar in Nederland had de Jopenkerk de primeur in 2010. Later volgden nog restaurant Dwars in Amsterdam (gesloten in 2017) en Bar Alt. Het is steeds gebruikelijker dat restaurants mooie bieren op de kaart hebben. “Tijdens een reis naar de VS viel me op dat restaurants zowel een wijn- als een bierkaart hadden. Logisch eigenlijk want 85% van de bevolking drinkt bier en dan doe je jezelf tekort als restaurant als je geen bierkaart hebt”, zegt Ordeman. “Toen we plannen maakten voor de Jopenkerk was dan ook duidelijk dat we bij onze gerechten begeleidende bieren zouden adviseren. Met Jelle Yu hebben we een gepassioneerde biersommelier in dienst. Als er in een weekend helemaal niemand wijn heeft besteld in ons restaurant is Jelle extra enthousiast. Natuurlijk hebben we ook wijn op de kaart, maar in de Jopenkerk drinken mensen bier bij de maaltijd. Met ons brede aanbod is er altijd een begeleidend bier te vinden.”
Op de hoogte blijven? Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief!
Doorgroeien
Jopen opende in 2015 een tweede brouwerij in de Haarlemse Waarderpolder. Daar worden de grotere batches gebrouwen. De Tap Room kijkt uit op het tweede brouwhuis van Jopen en er zijn rondleidingen in mogelijk. Maar Ordeman heeft goed nieuws voor fans van Jopenbier. “We hebben de ambitie om te groeien in de horeca door de komende jaren proeflokalen te openen in de grotere steden. Dat zal niet op A-locaties zijn, maar we denken dat dat ook niet nodig is. Locatie is uiteraard wel heel belangrijk en het vinden van de juiste locaties zal het tempo van de groei bepalen.”
Dat brengt het gesprek op de toekomst. Blijft Jopen zelfstandig? “Wat mij betreft wel, maar Lydian en ik zijn geen meerderheidsaandeelhouders. Daar ben ik nuchter in. We hebben sowieso geen verkoopplannen, want het is fijn om ondernemer te zijn. Mijn werkzame leven staat al vanaf het begin in het teken van horeca en bier, dus ook als Jopen ooit zou worden verkocht blijf ik vast iets met bier of horeca doen. Ik kan en wil niets anders. Maar we hebben nog veel ambities. We hebben het afgelopen jaar geïnvesteerd in het managementteam, waardoor we nu de basis hebben om verder te groeien.”
Smaakbepalend
We kijken vijf jaar vooruit. Waar staat Jopen dan? “Dan zijn er dus meerdere proeflokalen van Jopen in Nederland. En ik denk dat er dan meer bier wordt verkocht in restaurants. In de horeca zullen er meer zaken met vrije kranen zijn. Ook het aanbod zal meer variëren. Veel horeca werkt nu al op een in/out basis. Ze kopen een paar doosjes van een special en op = op. Zo bieden ze hun gasten steeds iets nieuws. Ik denk dat dat nog gaat toenemen. Misschien is een vaste bierkaart straks wel achterhaald. Steeds meer mensen vinden het leuk om telkens iets anders te proberen.”
En de brouwerij? We willen investeren in een bliklijn, maar dat moet er wel een van hoge kwaliteit zijn. Iedereen roept wel dat bier in blik beter is, maar doen moet je wel goed afvullen. De uitdaging is om af te vullen met een laag zuurstofgehalte. Dat kan alleen met kwaliteitsapparatuur. Ook bij de keuze van onze brouwinstallaties zijn we altijd voor kwaliteit gegaan. Verder zullen we blijven zoeken naar unieke ingrediënten voor kleine batches door aan te sluiten bij lokale initiatieven. Zo hebben we een hopveld geadopteerd en werken we samen met een micromouter. Smaak blijft hoe dan ook bepalend voor Jopen en we blijven het net even anders doen.”
.jpg)