Waarom houden de meeste ketens het niet vol in Maastricht?

Burgerzaak Le Smash – opgericht door Graeme Koopman en de Limburger Bram Smit – is uitgegroeid tot een ware hit in hartje Amsterdam. De keuze is met slechts vier hamburgers en drie sides beperkt. Toch staat er dag in dag uit en elk moment van de dag een lange rij voor de deur. De clientèle bestaat behalve uit locals, voor een groot deel uit foodies en influencers die speciaal naar de hoofdstad komen om de smashburgers te proeven. De reviews liegen er dan ook niet om; een enkele uitzondering daargelaten zijn de ruim zevenhonderd critici op Google laaiend enthousiast.

Het is dan ook niet gek dat de eigenaren, twee chefs met ruime ervaring in de Nederlandse topgastronomie, binnen één jaar na opening van Le Smash door wilden groeien. Ze doen dat niet alleen in Maastricht, maar ook in Rotterdam en nog een nieuwe zaak in Amsterdam- West. Et voilà, vier zaken die een formule vormen – al denkt Le Smash hier zelf anders over; zij zien elke vestiging als een zaak op zich, toegespitst op de locatie (zie kader).

*Tekst gaat verder onder de foto's van Le Smash.

Ketens in Maastricht

Op dit moment staan er meer dan twintig horecaketens uit binnen- en buitenland in de rij om een franchiselocatie te openen in Maastricht en de rest van Limburg. Concepten variëren van fastfoodketens tot koffiezaken, wereldkeukens of specialiteiten die enorm hip zijn - in de Randstad of op TikTok - zoals Korean BBQ en smashburgers, tot ‘reguliere’ restaurantformules. Redenen om juist Maastricht te kiezen zijn het bourgondische karakter, de charme en de internationale ligging van de stad, weet Andy Croonenberg, mede-eigenaar en horecamakelaar bij Horecahuis Limburg.

Toch bieden die factoren geen garantie voor succes, zo leert de geschiedenis. Met uitzondering van een aantal van de bekendere fastfoodformules (McDonald’s, Subway, KFC, Burger King, New York Pizza en Domino’s) en all you can eat-tapasrestaurant La Cubanita, houden de meeste ketens het niet lang vol in Maastricht. Zo opende de Roermondse horecafamilie Cox – met dan al negen succesvolle horecazaken in Noord- en Midden-Limburg – er enkele jaren geleden het Schnitzelparadies en het Kippenhok. Beide sloten binnen een jaar de deuren.

Hetzelfde gebeurde bij spaghettirestaurant Bavet, een keten uit België die via Maastricht de Nederlandse markt wilde aanboren. Restaurant STAN maakte in de zomer van 2023 plaats voor het nationaal geliefde Loetje – daar stonden de gasten aanvankelijk rijen dik voor de deur, maar is het een jaar later een stuk stiller. De 35ste vestiging van ’t Zusje, aan de ‘overkant van het Vrijthof’, opende begin 2024 en werkt er met man en macht aan om de lokale bewoners te overtuigen.

Eetcultuur

Uitzonderingen zijn Coffeelovers en Dadawan; twee horecaketens die hun oorsprong in Maastricht kennen. Dat lijkt dan ook direct de reden dat deze formules wel succesvol zijn in de provinciehoofdstad. “De Maastrichtenaar is trouw, chauvinistisch en trots op zijn eigen omgeving”, zegt Yves Mullenders, eigenaar van Stadsherberg De Poshoorn en bestuurslid van KHN-afdeling Maastricht/Heuvelland. “De Maastrichtenaar gunt het de local. Er is dan ook meer dan voldoende lokaal om uit te kiezen. Iedereen heeft plekjes waar hij of zij graag komt. Als de Maastrichtenaar dan in eigen stad een biefstuk eet, zijn er tien adressen waar hij of zij liever en vertrouwder zit, dan bij een zaak als Loetje – niks ten nadele van Loetje overigens.”

*Tekst gaat verder onder de foto.

De diversiteit en uniciteit in de Maastrichtse horeca is groot en divers genoeg om weerstand te bieden aan grote ketens, bevestigt Robin Berben, eigenaar van Café Sjiek, het bekendste eetcafé van de stad. “Dat geldt niet alleen voor de inwoners van Maastricht, ook voor de bezoekers. Die komen juist naar Maastricht voor de bourgondische sfeer en keukens, niet om te eten bij de ketens die ze thuis ook hebben.”

Culinair straatje

Kijken we nog een keer naar het al dan niet slagen van horecaketens in Maastricht, dan speelt de locatie daar ook een belangrijke rol in. De Koestraat staat bekend als een van de sfeervollere horecastraten van Maastricht. Gevuld met hippe horecaconcepten, met voor ieder wat wils: Italiaans, Frans, mediterraan, veganistisch, een kaasbar, een cocktailbar, een wijnbar, een bruin café en nu dus ook Le Smash.

In zekere zin past het nieuwe concept mooi in de diversiteit die de Koestraat biedt. Het grote verschil ten opzichte van de rest van de straat is dat Le Smash een snelle formule is terwijl je verder vooral horecazaken vindt waar het traditie is om urenlang te tafelen op een van de vele terrasjes.