Verkoop je meeneemkoffies? Vanaf 2023 kun je daarvoor niet zomaar meer wegwerpbekers met plastic gebruiken, tenzij je voldoet aan strenge eisen. “Uitvoerbaar”, zegt het ministerie van Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, “Geef de sector meer tijd”, roept KHN.
Tekst: Jeannette Verleg
Het verbod op eenmalige wegwerpverpakkingen
Na een verbod op eenmalige rietjes, bordjes en bestek moeten vanaf januari 2023 ook plastic wegwerpbekers en vanaf 2024 plastic voedselverpakkingen voor eenmalig gebruik eraan geloven. Jaarlijks gebruiken we met z’n allen bijna vijf miljard (!) wegwerpbekers, waarvan een groot deel op straat of in zee belandt. Daarom heeft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) nieuwe wetgeving opgesteld. In een notendop: bij consumptie ter plaatse komt er een verbod op wegwerpbekers van plastic of met plastic coating en mogen alleen herbruikbare bekers worden gebruikt of bekers zonder plastic. Eventueel zijn hoogwaardig recyclebare bekers toegestaan. Voor bekers on the go geldt: bied een beker zonder plastic of een herbruikbaar alternatief aan, sta toe dat iemand zelf een beker meeneemt of breng geld in rekening voor een wegwerpbeker met plastic.
Flinke impact
“Dit is wel echt iets anders dan een rietje vervangen”, zegt horecaondernemer Grardie Akkerhuis. Als eigenaar van Lebkov & Sons, een keten van zeven zaken in de Randstad op het gebied van koffie, sap, soep en salades, is hij een van de ondernemers die zal moeten investeren. “Begrijp me niet verkeerd, het is goed dat er nieuwe wetgeving komt. Maar dit gaat wel veel impact hebben.” Vooruitlopend op de wetgeving heeft Akkerhuis proefgedraaid met drie methoden.
Proef met herbruikbare bekers
Over de proef met herbruikbare bekers vertelt hij: “Bedrijven zoals PackBack of SwapBox leveren bekers met een QR-code erop die we bij de kassa scannen én op een app op de mobiel. Bij het inleveren ontvangt de gast twintig cent terug. De bekers worden vervolgens gereinigd en hergebruikt.” Het voordeel: de horecaondernemer is zelf geen eigenaar van de verpakkingen maar betaalt een fee per gebruik. Via de QR-code zijn de bekers makkelijk te traceren. Akkerhuis: “Wil je dit landelijk doorvoeren dan moet daar wel een goede infrastructuur voor worden opgezet.” Over het zelf inzamelen van bekers: “Dat werd een zooitje. Mensen stoppen van alles in die bekers. Om het hygiënisch te doen zouden ze elke dag moeten worden opgehaald, maar vuilverwerkingsbedrijven bieden die dienst nog niet aan.” De derde methode die Akkerhuis probeerde was een korting geven bij het meenemen van een eigen beker. “Dat leek te werken. Kijk naar de Dopper, mensen zijn daar ook massaal op overgegaan.”
Toolkits voor horecaondernemers
Roald Lapperre, directeur-generaal Milieu en Internationaal van het Ministerie van IenW geeft toe dat het een grote opgave gaat worden. “We zijn nou eenmaal gewoontedieren en gewend aan het gemak van wegwerp. Dagelijks gebruiken we zo’n negentien miljoen wegwerpbekers en -verpakkingen. Dagelijks! Met deze maatregelen kunnen we jaarlijks vier miljard koffiebekers besparen die via het restafval worden verbrand of in het zwerfafval terechtkomen. Dat vraagt extra inspanningen van horecaondernemers en afvalverwerkers. We komen in 2022 daarom met heldere toolkits en informatie om dit zo goed mogelijk in de praktijk te kunnen brengen.”
Het streven is een reductie van 40% in 2026 ten opzichte van 2022. Is dat uitvoerbaar? “We denken van wel. Het ministerie heeft overlegd met vertegenwoordigers en belanghebbenden vanuit verschillende sectoren”, zegt Lapperre. “Praktische bezwaren zijn meegewogen. Daarnaast hebben we de effecten van de nieuwe regels in kaart gebracht en de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid getoetst. Ook loopt er [ten tijde van dit interview, red.] nog een internetconsultatie die invloed kan hebben op de uiteindelijke wetgeving. In het jaar 2024 gaan we evalueren.”
Investeren, maar hoe?
KHN begrijpt dat het belangrijk is dat ook horecaondernemers een bijdrage leveren. Maar de branchevereniging vraagt meer tijd, zodat bijvoorbeeld verpakkingsleveranciers hun innovaties kunnen uitwerken. Een woordvoerder: “Vanwege corona hebben ondernemers de komende jaren bijna geen financiële middelen om te investeren. En die zijn wel nodig. Denk aan de aankoop van een herbruikbare verpakkingslijn, afwasfaciliteiten en een statiegeldsysteem. KHN vraagt het ministerie om subsidiemogelijkheden voor ondernemers.”
Betere infrastructuur
Daarnaast is een gezamenlijke infrastructuur nodig, tijd om dit op te zetten en de hele keten erbij te betrekken. “De overheid kan hierin een rol spelen. Maar is ze dat ook van plan?” Wel ziet KHN initiatieven in de markt ontstaan, zoals CIRCUP. “Hierbij zijn McDonald’s, NS-stations, Selecta en het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken met elkaar aan het kijken naar een circulair bekersysteem. Dit is nog werk in uitvoering.” KHN stelt daarom een gefaseerde aanpak voor ‘om te starten met de maatregelen bij consumptie ter plaatse in 2024 en de maatregelen voor on the go later in te voeren’.
Akkerhuis gaat in ieder geval inzetten op alle systemen die er zijn. “Ik heb zo’n vermoeden dat de voorkeur van gasten zal uitgaan naar een systeem waarbij ze zelf een beker meenemen en daarvoor een korting ontvangen. Daarnaast verwacht ik dat de industrie een kartonnen beker gaat ontwikkelen zonder plastic en heb ik mijn hoop gevestigd op het ontstaan van een recyclebare infrastructuur.”
Benieuwd naar de mening van Frank Streefland (eigenaar De Nieuwe Polderkeuken) en Rens Bekkers (eigenaar Vegan Burger Brothers) over het verbod op eenmalige wegwerpverpakkingen? Lees dan hier verder!
Op de hoogte blijven van alle trends in de horeca? Schrijf je in voor de nieuwsbrief
.jpg)