Smaakmakers in bier: Lukas en Jan Ausems

Jan had geluk; toen hij bier mocht gaan drinken – destijds mocht dat als je 16 werd - begon, zij het voorzichtig, de bierrevolutie. Hij wordt er meteen door gegrepen. De latere IT'er ontdekt meteen zijn drang om alles vast te leggen. Al in 1986 komt hij met Cambrinus, een database op diskette waarin alle Nederlandse en Belgische brouwerijen en hun bieren zijn vastgelegd. Hij is ook actief binnen de bierconsumentenvereniging PINT en ontmoet zo Ton van Opstal, die dan een nieuwsbrief heeft. Ze integreren hun data en zo ontstaat een eerste integraal overzicht van alle brouwerijen. Jan is tevens betrokken bij PINT regio Midden. De liefde voor bier bloeit al vroeg op, heel ver voor de geboorte van zoon Lukas.

Brouwerij Hommeles

Als hij in 2005 als hobby bier leert brouwen bij De Amervallei ontmoet hij na een paar jaar geestverwanten uit de regio Houten, waar hij woont. Dat leidt tot de Stichting Houtens Brouw Collectief. Ze brouwen een keer per maand in Molen de Ster in Utrecht. Maar het is meer dan brouwen. Het collectief beheert een hoptuin op de Bijenakker in Odijk en organiseert het Utrechts Bierbrouwers Festival. Om het overzichtelijk te houden wordt het commerciële deel, het brouwen van bier, eruit gehaald en onder de naam Brouwerij Hommeles voortgezet. Na wat omzwervingen brouwen ze hun batches bij Huttenkloas in Albergen. In 2018 komen de drie brouwers tot de conclusie dat commercieel brouwen meer is dan een hobby. Met name verkoop en marketing vragen veel energie. Ze verkopen het merk aan Huttenkloas.

Hobby werd werk

Lukas, die al die tijd aandachtig heeft meegeluisterd, herinnert zich nog de geuren van het brouwen thuis. "Het was altijd mijn vaders hobby en plotseling werd het werk. Het moest weer hobby worden." Jan beaamt dat. "Ik heb een drukke baan als IT-servicemanager bij BOVAG. Toch was de Hommeles-periode heel leerzaam. Ik heb alle facetten van het vak leren kennen, ook de contacten met de horeca.

Lukas herinnert zich vooral de stank in de woonkamer waar het bier stond te vergisten. "Ook mijn e-mailadres was een beetje vreemd. Het was lukas@cambrinus.nl en ik had geen idee wat het was." Cambrinus.nl was in 1996 door de opkomst van internet het logische vervolg op de diskettes die vader Jan had uitgebracht en daar waren e-mailadressen aan gekoppeld. Zo kwam Lukas aan zijn, voor een scholier, wat ongewone mailadres. Het was een website waar je alles over Nederlandse brouwerijen kon vinden, want België bijhouden was te arbeidsintensief gebleken.

Winnend witbier

In 2012 komt Lukas echt in aanraking met bier of althans met het brouwen. Hij besluit op de HAVO zijn profielwerkstuk te wijden aan de vraag hoe je een foutloos bier kunt brouwen. Hij pakt het serieus aan, bezoekt brouwerijen en besluit ook zelf een bier te gaan brouwen en mee te doen aan een wedstrijd. De gedachte is simpel: als ik meedoe aan een wedstrijd krijg ik feedback van de jury en kan ik dus leren wat ik beter moet doen. Lukas brouwt een witbier en doet mee aan het Open Bergse Bierbrouw Kampioenschap, een toonaangevende wedstrijd voor hobbybrouwers. Het verhaal wordt nog mooier als hij die wedstrijd wint. Later zou dit witbier op de markt komen als Hommeles Weit. Deze ervaring maakt van Lukas nog geen bierkenner. "Ik dronk verder vooral pils, maar ik vond het wel leuk om met pa wat anders te proeven."

Lukas (l.) en Jan Ausems

Horeca-avontuur

Als hij in 2018 zijn rijbewijs haalt, gaat hij ook helpen met het bezorgen van de Hommeles bieren. Het verandert pas echt als hij op zijn 19e in Utrecht gaat wonen en bij café Kloek op het Vredenburg aan de slag gaat. Een echt Utrechts biercafé met als specialiteit Utrechtse bieren en kip. In deze periode is de liefde voor bier echt ontstaan. "De Mosaic van Brouwerij Kees was na Hommeles mijn favoriet."

Het horeca-avontuur gaat verder. Lukas begint in de afwas en komt uiteindelijk in de bediening terecht. Tijdens zijn studie business management werkt hij veel in de horeca, en dat doet hij niet alleen voor het geld. Bij Kloek werkt hij bijvoorbeeld met zijn beste vriend, Ronald, en samen zien ze al dingen die ze wel zouden willen veranderen. Na afronding van zijn studie is het eerste wat hij doet, samen met Ronald brainstormen om iets te gaan ondernemen. Het idee is om samen met een lokale brouwer iets te gaan doen.

Kruiwagen

Maar waar ga je beginnen? Een kruiwagen is dan wel handig. En een kruiwagen heeft hij in de persoon van vader Jan, die de bierwereld heel erg goed kent. Cambrinus is inmiddels opgegaan in de website nederlandsebiercultuur.nl, onderdeel van de Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur waarvan Jan voorzitter is. Uit zijn periode met Hommeles heeft hij ook talloze horecacontacten opgedaan, en ook door het organiseren van het Utrechtse Bierbrouwers Festival heeft hij zijn netwerk enorm uitgebreid.

Jan pakt de rol van kruiwagen dan ook met verve op en belt Ronald van de Streek die hij goed kent. Zonder te vertellen dat het om zijn zoon gaat, vertelt hij Ronald dat hij twee enthousiaste en ambitieuze jonge mannen heeft ontmoet die mooie plannen hebben voor een horecaconcept. Hij blijkt op het juiste moment te bellen, want Ronald en Sander van de Streek zijn dan net aan het nadenken over de rol van horeca voor hun brouwerij. "Laat ze maar komen," is de reactie van Ronald.

Ondernemend bedrijfsleider

De twee, Lukas en zijn huidige compagnon Ronald Lentz, gaan naar brouwerij vandeStreek voor een kennismakingsgesprek en het blijkt een 100% match te zijn. In 2022 beginnen ze als ondernemend bedrijfsleider in de horeca bij de brouwerij, en dan wordt meteen de intentie uitgesproken om nog hetzelfde jaar een tweede zaak te openen. De instap bij de brouwerij is trouwens een succes, want het in 2019 geopende proeflokaal bij de brouwerij krijgt na het instappen van Lukas en Ronald een flinke omzetstijging. Als er in juni 2022 een mooi pand op de Oudegracht vrijkomt, is de keuze snel gemaakt.

Lukas, Ronald en vandeStreek Bier starten samen vandeStreek Horeca waar Lukas en Ronald mede-eigenaar van worden. Vader Jan is er nauw bij betrokken en vertelt dat hij in de onderneming heeft geïnvesteerd. Ook op deze manier zijn vader en zoon via het bier weer sterk verbonden. Jan heeft er alle vertrouwen in.

Uitbreiden naar andere steden

De ambities van Lukas en Ronald zijn dan ook groot: "we kijken samen naar de volgende stap, want het doel is om in steden waar veel studenten wonen en waar plek is voor een biercafé met vandeStreek aanwezig te zijn in wat voor vorm dan ook. Dat kan een foodbar zijn, maar dat kan ook alleen een café zijn. Maar laten we niet te hard van stapel lopen, op dit moment ligt de volledige focus op onze huidige zaken."

Lukas is er inmiddels van overtuigd dat de horeca zijn roeping is, en op dit moment gaat alles voor de wind. Zo konden ze gemakkelijk veel personeel vinden, en de huidige medewerkers trekken als een magneet weer nieuwe mensen aan. Volgens Lukas komt dat mede door het merk waarmee de mensen graag verbonden zijn. "Wat de medewerkers bijzonder maakt, is dat ze veel kennis hebben van grondstoffen, zodat ze de gasten ook het hele verhaal kunnen vertellen en uitstekende adviezen kunnen geven. Binnenkort gaat het hele team ook zelf een keer brouwen."

Niet altijd halleluja

Dat het niet altijd halleluja is in de horeca heeft Lukas inmiddels ook ontdekt. "Het verschil tussen geld verdienen en geld verliezen is heel klein. Wat dat betreft hebben we vooral de keuken onderschat. In vergelijking met de horeca bij de brouwerij was de keuken een nieuw aspect, want het gaat hier om bier in combinatie met eten. Als je iets op de kaart hebt staan wat niet klopt, kan het veel geld kosten. We hebben ook een wijziging doorgevoerd. In het begin ontwikkelden we gerechten en kozen daar een bier bij. Nu doen we het andersom. We kiezen een bier en ontwikkelen daar een gerecht bij."

Het is geen eenvoudige tijd in de horeca, dus een voor de hand liggende vraag aan Lukas is wat hij mensen die nu iets willen beginnen in de horeca zou adviseren. Ga vooral geen copy-paste doen, maar bedenk vooral een vernieuwend concept. Het hoeft niet altijd een keuken te hebben, want ook voor zaken zonder keuken ziet hij voldoende toekomst. Ook dan kun je een foodpairing doen.

Hecht team

Lukas en Ronald vormen inmiddels een hecht team "Ik kan alles kwijt in deze baan, en Ronald en ik vullen elkaar goed aan. Ik verzorg de meer commerciële taken, terwijl Ronald meer intern bezig is, onder andere met financiën. Wat dat betreft lijken we wel een kopie van Ronald en Sander van de Streek, waar Ronald commercieel actief is en de externe communicatie doet, en Sander ervoor zorgt dat alles operationeel klopt," zegt Lukas.

Jan hoort het allemaal met een glimlach aan en vertelt dat hij Lukas heeft overstelpt met allerlei ideeën, en dat werd Lukas soms te veel. "Nu even niet, pa." Hij geeft aan erg veel ideeën te hebben en een klein beetje de drang te voelen om zich met van alles te bemoeien. Maar vader en zoon hebben het vooral heel erg leuk in wat ze doen, en als ze samen een glas bier drinken, dan gaat het altijd over bier.

Bewondering

Inmiddels moet Lukas erkennen dat het enthousiasme voor bier echt van zijn vader komt, en hij vertelt bewonderend dat zijn vader echt iedereen kent. Jan is op zijn beurt trots om te zien hoeveel passie Lukas heeft voor bier en voor horeca.

En wat drinken ze dan als ze samen zijn en even niet willen nadenken over wat ze proeven, maar puur willen genieten? Voor Lukas is dat een halve liter weizen, want dat is voor hem een echt genietbier. Jan laat het liever afhangen van het weer. Op dit moment hebben de hazy IPA’s, zoals bijvoorbeeld Loveship van vandeStreek, de voorkeur.

Verbindend elixer

Dat bier verbindt ervaren vader en zoon dagelijks. Jan al sinds hij in de jaren 80 actief werd en Lukas sinds kort. "Bij vandeStreek zien we bier als een verbindend elixer en daarom komt er vanuit de keuken ook altijd één grote plank waar je met z'n allen van eet. Alles draait om samen en om verbinding."

Toekomst

Als het aan de ondernemers ligt, komen er dus meer vestigingen van vandeStreek. Op de vraag waar hij over 5 jaar staat, zegt Lukas dat er dan zeker een derde vestiging zal zijn, als het meezit en wellicht een strandtent. "Ik ga daar graag staan", zegt hij met een glimlach.

Voor Jan zit er ook nog veel in het vat. "Met de Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur hebben we prachtige plannen voor de toekomst, maar door mijn drukke baan ben ik niet altijd 100% beschikbaar voor bier. Maar reken erop dat er meer grafieken en statistieken op de site van Nederlandse Biercultuur komen. Ik loop over van de plannen; het is echt liefdewerk voor mij."

Tekst: Gerard Molenaar

Ronald en Sander van de Streek